Następnie, we wzrastającym crescendo, jego oddech staje się głęboki i przyspieszony, źrenice rozszerzają się, włosy się jeżą, aż wreszcie zwierzę albo uderza gwałtownie z wyciągniętymi pazurami, albo też rzuca się do ucieczki jak gdyby w ślepym strachu. Opisane tu zachowanie wiąże się z tym, że w mózgu kota istniał go­towy mechanizm sterowania reakcją agresywną, który drażnienie elek­tryczne tylko pobudziło. W zachowaniu się agresywnym u człowieka też można dopatrzyć się pewnych składników sterowanych przez mecha­nizmy wrodzone. Ale nie one są główne. Kiedy więc członek plemienia indiańskiego, mając do kogoś złość, sporządza jego figurę, której zadaje rany, a następnie zakopuje w ziemi, zaś obywatel społeczeństwa cywili­zowanego w tej samej sytuacji pisze dziś donos bądź skargę, podczas gdy przed 150 laty przysyłałby sekundantów — to wszystkie te formy zachowania agresywnego stanowią rezultat skomplikowanego procesu uczenia się, zdeterminowanego przez kulturę, w której człowiek żyje.